Te ondernemen stappen in verband met invoering WBTR

In het artikel ’Uitleg van een aantal relevante termen en thema’s met betrekking tot de WBTR’ staat beschreven wat de nieuwe Wet Toezicht en Bestuur Rechtspersonen (WBTR) inhoudt en welke wijzigingen in de wet worden doorgevoerd. Deze wijzigingen gaan in per 1 juli 2021 en hebben ook gevolgen voor sportbonden en sportverenigingen.

Wat verandert er?
De veranderingen in de wet hebben vooral te maken met een drietal onderwerpen: de taakstelling van het bestuur van de vereniging, de aansprakelijkheid van bestuursleden én de besluitvorming van de bestuurders (en toezichthouders) met een tegenstrijdig belang aan dat van de organisatie. Veel van wat er extra wordt geregeld, is vaak gelukkig al gangbaar in de praktijk. Dit betekent dat de gevolgen, vooral voor sportverenigingen, beperkt zijn. De verenigingen wordt geadviseerd om onderstaande stappen te doorlopen om er voor te zorgen dat de organisatie in elk geval aan de (nieuwe) verplichtingen voldoet.

Stap 1: Wijziging van de statuten
De wetswijziging zorgt voor een noodzakelijke aanpassing van de statuten. De statuten moeten een bepaling gaan bevatten waarin wordt geregeld wie er beslissingen mogen nemen als niemand van het bestuur dat meer kan of mag doen. Dit komt aan de orde als er sprake is van ontstentenis (bijvoorbeeld defungeren of ontslag) of belet (bijvoorbeeld langdurige ziekte of schorsing). Hiervoor kan bijvoorbeeld naast de kascommissie een continuïteitscommissie worden ingesteld. In de modelstatuten komt een artikel te staan waarin dit wordt geregeld. Het bondsbureau stelt de aangepaste modelstatuten voor de verenigingen binnenkort ter beschikking. Die kunnen worden opgevraagd via info@njbb.nl.

Het doorvoeren van de wijzigingen moet gebeuren bij de eerstvolgende statutenwijziging. Dit betekent dat dit niet hoeft vóór 1 juli 2021. Wel wordt het aanbevolen om niet te lang te wachten met de wijzigingen, zeker als de statuten enigszins zijn verouderd.

Stap 2: Besturen volgens de (nieuwe) eisen van de wet
Niet alle wettelijke bepalingen leiden tot een verplichte wijziging van de statuten. Om het risico dat de wet wordt overtreden te verkleinen, kan de vereniging er uiteraard wel voor kiezen om de onderstaande bepalingen op te nemen in de statuten. In de modelstatuten worden de artikelen opgenomen. Verenigingen die deze modelstatuten gebruiken zullen de wettelijke bepalingen correct verwerken.

Onafhankelijk of de bepalingen in de statuten worden verwerkt, dient er in de praktijk te worden gehandeld volgens deze nieuwe wettelijke bepalingen. De volgende zaken dienen in elk geval in de praktijk onderdeel te worden van het besturen van een vereniging:

1. Bestuurders moeten zich bij de vervulling van hun taak richten op het belang van de vereniging. Bij een tegenstrijdig belang mag een bestuurder niet deelnemen aan de beraadslaging én besluitvorming over het betreffende onderwerp;
2. Bestuurders hebben altijd het recht om de algemene ledenvergadering (ALV) te adviseren over een besluit dat moet worden genomen. Dit is ook het geval als de bestuurders vervolgens zelf mogen meestemmen als lid;
3. Een bestuurder mag niet meer stemmen uitbrengen in een bestuursvergadering dan de andere bestuursleden tezamen;
4. In het geval een voordracht van een bestuursfunctie één kandidaat voor een te vervullen plaats bevat, dan heeft een besluit over de voordracht tot gevolg dat de kandidaat is benoemd, tenzij het bindende karakter aan de voordracht wordt ontnomen.

Voor het derde punt geldt dat als de statuten nog een bepaling bevatten die inhoudt dat een bestuurder meer stemmen kan uitbrengen dan alle andere bestuurders bij elkaar, deze bepaling tot uiterlijk 5 jaar na inwerkingtreding van de WBTR (of de eerstvolgende statutenwijziging) geldig is. De modelstatuten hebben een bepaling die aangeeft dat elke bestuurder één stem heeft

Stap 3: Eventuele wijziging bestuur en toezicht binnen de vereniging
Voor grote organisaties is het te overwegen om een raad van toezicht (RvT) in te stellen. Het is niet verplicht voor verenigingen en stichtingen. Als wordt besloten om een RvT in te stellen, zijn de regels hiervoor ook terug te vinden in de nieuwe wet. Dit geldt ook voor het gaan maken van een onderscheid tussen toezichthoudende en uitvoerende bestuurders (de zogenaamde one-tier board). Dit kan interessant zijn voor de (beperking van) aansprakelijkheid voor bestuurders die op afstand van de dagelijkse praktijk besturen. Voor verreweg de meeste (zo niet alle) petanqueverenigingen zal dit niet leiden tot een wijziging.

Stap 4: verdere maatregelen voor beperking van risico van aansprakelijkheid bestuurders
De wetswijziging houdt ook in dat in geval van faillissement van een vereniging iedere bestuurder tegenover de boedel hoofdelijk aansprakelijk kan zijn voor het tekort. Dit is mogelijk als het bestuur zijn taak kennelijk onbehoorlijk heeft vervuld én aannemelijk is dat dit een belangrijke oorzaak is voor het faillissement.

De bestuurder die bewijst dat de onbehoorlijke taakvervulling door het bestuur niet aan hem/haar te wijten is én dat hij/zij niet nalatig is geweest in het treffen van maatregelen om de gevolgen daarvan af te wenden, is niet aansprakelijk.

Verdere ondersteuning door Stichting Vereniging en Recht
Met bovenstaande informatie en de modelstatuten kunnen verenigingen aan de eisen van de WBTR voldoen. Als er bij (bestuurders van) een vereniging behoefte bestaat aan extra ondersteuning, kan gebruik worden gemaakt van diensten van de Nederlandse Stichting Vereniging en Recht. Dit kan door je als vereniging aan te sluiten of gebruik te maken van losse ondersteuning.

Aansluiten bij de Nederlandse Stichting voor Vereniging en Recht
Voor bij de Nederlandse Stichting voor Vereniging en Recht aangesloten verenigingen en stichtingen zit de aanpassing van de tekst van de statuten aan de nieuwe wet in het standaard pakket. Door de samenwerking van Vereniging en Recht met Ohmann Notariaat is het ook mogelijk om de nieuwe statuten tegen gereduceerd tarief in een notariële akte te laten vastleggen. De jaarbijdrage (€ 95,- excl. btw) voor aansluiting bij Vereniging en Recht kan bij een statutenwijziging voor dit jaar al direct worden terugverdiend door bovengenoemde samenwerking met Ohmann Notariaat.

Voor alle aangesloten verenigingen is er ook de mogelijkheid om – zonder meerkosten! – het Predicaat Goed Bestuurd te verkrijgen. Het predicaat Goed Bestuurd is exclusief voor de bij de Vereniging en Recht aangesloten organisaties waarvan met een screening is vastgesteld dat zij voldoen aan de geldende wet- en regelgeving, waaronder natuurlijk ook de nieuwe wet bestuur en toezicht rechtspersonen.

Met het predicaat weet u of u aan alle wet- en regelgeving voldoet en kunt u dat ook duidelijk aan iedereen laten zien.

Ondersteuning zonder aansluiting

Wil je je niet aansluiten bij de Nederlandse Stichting voor Vereniging en Recht, maar toch ondersteuning? Dan kun je gebruik maken van losse ondersteuning bij de aanpassing van de statuten aan de nieuwe wet. Dit kan al voor een eenmalig bedrag vanaf € 125,- (excl. btw en notariskosten).

Voor vragen over de invoering van de WBTR en de invloed hiervan op de vereniging, kan contact worden opgenomen met het bondsbureau.

Vragen over de ondersteuning door de Nederlandse Stichting voor Vereniging een Recht kun je richten tot Arthur van der Hoeff (arthur@verenigingenrecht.nl)